فیلترها/جستجو در نتایج    

فیلترها

سال

بانک‌ها


گروه تخصصی



متن کامل


اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1394
  • دوره: 

    12
  • شماره: 

    4
  • صفحات: 

    649-673
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    1314
  • دانلود: 

    218
چکیده: 

إذا کان الأمر فی اللغة مُخصّصاً لتحصیل الفعل علی وجه الاستعلاء والإلزام، وهو الدلالة الحقیقیة له، فإنّ الأمر کغیره من الأسالیب الإنشائیة الأخری کثیراً ما تتولّد منه دلالات مجازیة بمعونة قرائن الأحوال. وتهدف هذه المقالة معرفة صیغ الأمر الواردة فی خُطب نهج البلاغة، ودراستها دراسة نحویة، بلاغیة، والکشف عن الدلالات البلاغیة المختلفة الکامنة وراء هذا الأسلوب، لذلک تقوم باستقرائها فی نصوص الخُطب وتقویمها دلالیاً وفق المنهج الوصفی التحلیلی. ظَهر من خلال هذه المقالة أنّ الأمر ورد فی خطب نهج البلاغة بصیغه المختلفة، وبنسبة کبیرة مقارنة بالجمل الطلبیة الأخری، وأنّ لصیغ الأمر فی خُطب نهج البلاغة دلالات مختلفة منها ما یدلّ علی طلب الفعل علی وجه الاستعلاء مع اللزوم، وهو الأمر الحقیقی، ومنها ما یخرج إلی دلالات بلاغیة لیعبّر بها الإمام علیه السلام عمّا اختلج فی مکنونات صدره من مشاعر وأفکار، وأنّ هناک ثلاث دلالات ترد بکثرة، وهی: الندب، والنصح والإرشاد، والدعاء. وقد جاءت دلالات أخری، ولکنّها لم تکثر کثرة هذه الدلالات، وهذا الخروج ینمّ عن قیمة القضیة الدلالیة فی تفکیر الإمام البلاغی.

شاخص‌های تعامل:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 1314

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 218 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1398
  • دوره: 

    15
  • شماره: 

    57
  • صفحات: 

    7-18
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    512
  • دانلود: 

    150
چکیده: 

چکیده فارسی: یکی از مسائل دشوار مبحث جبر و اختیار، چگونگی تفسیر نظریه «امرٌ بینَ الامرین» و جمع فاعلیت مطلقه الهی در صحنه نظام عالم با فاعلیت مختارانه انسان در افعال خویش است. ادله عقلی و وجدانی و نیز آیات قرآنی بر تأثیر هر دو یعنی خداوند و انسان در فعل اختیاری انسان گواهی می دهند. اما چگونگی تأثیر دو فاعل مختار در فعل واحد و پیچیدگی های فراوان مسئله، بسیاری از تقریرها و تمثیل های بسیط کلامی أمر بین الأمرین را با مشکل ناکارآمدی و نارسایی در تبیین مواجه ساخته است؛ به طوری که این قرائت ها در مواجهه با این مسئله، غالباً به سوی تفویض کشیده می شوند و از عهده تعیین و تبیین نقش حق تعالی در فعل اختیاری انسان برنمی آیند. در مقاله حاضر، بعد از تحلیل آیات مربوط به مسئله و شواهد نقلی نظریه امر بین الامرین، تفسیرهای متکلمان از این نظریه در هفت دسته کلی مورد تحلیل و نقد قرار گرفته و میزان کارآیی آنها در پاسخ به مسئله فوق، ضعیف ارزیابی شده است. چکیده عربی: من القضایا العسیرة فی علم الکلام قضیة الجبر والاختیار، وکیفیة تفسیر نظریة «الأمر بین الأمرین» والتوفیق بین الفاعلیة الالهیة المطلقة فی مجال نظام العالم وبین الفاعلیة الاختیاریة للإنسان فی افعاله. الأدلة العقلیة والوجدانیة وکذلک الآیات القرآنیة تدلان على تأثیر کلا هذین المؤثرین؛ أی الله والإنسان فی الفعل الاختیاری للإنسان، غیر أن کیفیة تأثیر فاعلین مختارین فی فعل واحد، وما یکتنف هذه المسألة من تعقیدات کثیرة، جعل الکثیر من التقریرات والتمثیلات الکلامیة البسیطة للأمر بین الأمرین تواجه مشکلة عدم الکفایة فی التبیین، بحیث أن هذه القراءات عند التعاطی مع هذه المسألة، غالباً ما تنجرف صوب القول بالتفویض، وتبقى قاصرة عن النهوض بمهمة تعیین وتبیین دور الله تعالى فی الفعل الاختیاری للإنسان. فی هذا البحث، ومن بعد النظر فی الآیات القرآنیة ذات العلاقة بهذه المسألة والشواهد النقلیة فی نظریة الأمر بین الأمرین، جرى تقسیم تفاسیر المتکلمین حول هذا النظریة الى سبعة طوائف وأخضعت للنقاش والنقد، ووصفت کفایتها فی الإجابة عن القضیة المذکورة بالضعیفة.

شاخص‌های تعامل:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 512

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 150 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
نشریه: 

معارف عقلی

اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1392
  • دوره: 

    8
  • شماره: 

    2 (پیاپی 27)
  • صفحات: 

    7-46
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    598
  • دانلود: 

    501
چکیده: 

چکیده فارسی:در اهمیت مساله جبر و اختیار همین بس که حل بسیاری از مسائل کلامی بدان وابسته است و در طول تاریخ متفکران زیادی را به نظریه پردازی در این باره از جهات مختلف سوق داده است. در مقام مقایسه آرای مولوی و فخررازی در مساله جبر و اختیار، شباهت ها و تفاوت های فراوانی را می توان یافت؛ از جمله اینکه هر دو از مکتب کلامی اشعری بهره جسته اند و به افعال انسان جبرگونه نگریسته اند و اینکه در بسیاری از مواضع از قرار گرفتن در دو راهی انتخاب جبر یا اختیار سخن به میان آورده اند و سرانجام به امر بین الأمرین روی آورده اند؛ اما در همین جایگاه مشترک، با هم اختلاف نظر دارند. مولوی در مقام یک عارف، در اشعار خود از استدلال گریخته و به جبر عاشقانه و عارفانه ای پناه برده که جبر همراه با اختیار را به او عرضه می دارد و در ادامه به امر بین الأمرینی که شیعه تفسیر می کند معتقد گشته است. از سوی دیگر، فخررازی با توجه به رویکرد تفسیری و توسل به استدلال نقلی، پس از چند بار تغییر عقیده و پریشانی آرا، پذیرش جبر و نظریه کسب، سرانجام امر بین الأمرینی را برمی گزیند که آن را بایستی تفسیری از عقیده جبر به شمار آورد.   چکیده عربی:یکفی فی أهمیة مسألة الجبر والاختیار أن حل کثیر من المسائل الکلامیة یرتبط بها وعلی مر التاریخ کانت محلا لطرح النظریات من قبل کثیر من المفکرین ومن جهات متعددة. یمکن ملاحظة التشابه والاختلاف الکبیر بین آراء المولوی والفخر الرازی وذلک فی مقام المقارنة حول مسألة الجبر والاختیار، من موارد التشابه أن کلا منهما استفاد من المذهب الأشعری، وأن الإنسان مجبر فی أفعاله وأنه فی کثیر من المواضع یقف علی مفترق طریقین إما الجبر والاختیار وأخیرا تعرضوا لقضیة «أمر بین الأمرین». لکنه مع ذلک کان بینهما اختلاف فی وجهات النظر. المولوی وفی مقام العارف تجنب الاستدلال فی أشعاره ولجأ إلی جبر العشق والعرفان المترافق مع الاختیار وفی النهایة الاعتقاد بالأمر بین الأمرین طبقا لتفسیر الشیعة. من جهة أخری الفخر الرازی وبالتوجه إلی طریقة التفسیر والاعتماد علی استدلال النقل وبعد عدة تغییرات فی الاعتقاد والارتباک بالآراء قبل الجبر ونظریة الکسب وأخیرا انتخب نوعا من الأمر بین الأمرین الذی یجب اعتباره تفسیرا عن الاعتقاد بالجبر.

شاخص‌های تعامل:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 598

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 501 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
نویسندگان: 

اسعدی محمد

نشریه: 

حدیث پژوهی

اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1389
  • دوره: 

    2
  • شماره: 

    4
  • صفحات: 

    159-184
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    770
  • دانلود: 

    553
چکیده: 

چکیده فارسی:در مقاله حاضر، روش استفاده اصحاب جریان تفسیری روایت گرا از روایات نقد و بررسی می شود. از نگاه نگارنده، آسیب های اساسی رویکرد تفسیری این جریان از بعد روشی، به دو امر باز می گردد: یکی، پرهیز از بررسی سندی روایات و دیگری پرهیز از تحلیل دلالی آن ها. مهم ترین موارد ضعف در موضوع دوم نیز تطبیق غیر دقیق روایات بر آیات، خلط حوزه های مختلف زبانی قرآن و سطحی نگری در گزینش احادیث تفسیری در حد رابطه لفظی است. ساختار تازه بحث، نوع تحلیل ها و نمونه های تطبیقی از ویژگی های این نوشتار است. چکیده عربی:تتوخّی هذه المقالة أن تدرّس منهج اصحاب الاتجاه الروائی للتفسیر، و الباحث یری أن المشاکل المحوریة لهذا الاتجاه من منظور منهجی یعود الی الأمرین: الأوّل الاجتناب مِن دراسة سندیّة الروایات، و الثانی الاجتناب من تحلیلها الدلالی. و أهمّ الضعف فی الأمر الثانی هو تطبیق غیر علمی للروایات علی القرآن، لُبس المجالات اللغویة المختلفة للقرآن، و السطحیة فی اختیار الاحادیث التفسیریة علی حدّ العلاقات اللفظیة. و من میزات هذه الدراسة هی البنیة الجدیدة للبحث، کیفیة التحلیل و النماذج التطبیقیة.

شاخص‌های تعامل:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 770

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 553 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
نویسندگان: 

غیاثی نقی

اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1398
  • دوره: 

    10
  • شماره: 

    39
  • صفحات: 

    7-20
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    441
  • دانلود: 

    135
چکیده: 

چکیده فارسی: پژوهش پیش رو به روش توصیفی تحلیلی دیدگاه مفسران را در باره چرایی عدم ذکر أولی الأمر به عنوان مرجع حل نزاع ها در آیه 59 سوره نساء مورد بررسی و ارزیابی قرار داده است. در دیدگاه های گوناگون، برخی معصوم نبودن أولی الأمر را علت عدم ذکر آنها به عنوان مرجع حل اختلاف ها دانسته اند، گروهی مکلف بودن مردم به پیروی از ایشان در بخش نخست آیه را منشأ این أمر می دانند، گروهی بر آن هستند که از آنجایی که أولی الأمر خود در آیه، موظف شده اند که منازعات را به کتاب و سنت ارجاع دهند، دیگر جایی برای ذکر آنها به عنوان مرجع حل اختلاف وجود ندارد، شماری نیز برخوردار نبودن أولی الأمر از حق تشریع را به عنوان علت عدم ذکر، یاد کرده اند. از تحلیل درون متنی و برون متنی آیه چنین به دست می آید که آنچه به عنوان علت عدم ذکر أولی الأمر به عنوان مرجع حل إختلاف ها بیان شده است، بر خلاف ظهور آیه بوده، دیگر آنکه چون أولی الأمر، خود مورد نزاع یا طرف نزاع قرار می گیرند، بر این اساس معقول نیست در متنازع فیه، مرجع حل اختلاف باشند. چکیده عربی: یتناول البحث الذی بین أیدیکم باسلوب وصفی وتحلیلی دراسة وتقییم آراء المفسّرین فی سبب عدم ذکر أولی الأمر کمرجع لحلّ النزاعات التی ورد الکلام عنها فی الآیة 59 سورة من سورة النساء. من بین الآراء التی طُرحت فی هذا المجال قال البعض إن عدم عصمة أولی الأمر هو السبب فی عدم جعلهم مرجعاً لحلّ الاختلافات، ورأی جماعة أن ما فُرض على الناس فی القسم الأول من الآیة من اتّباعهم، هو السبب وراء هذا الأمر. فی حین قال فریق آخر بما أن أولی الأمر أنفسهم قد أُمروا فی الآیة بإرجاع المنازعات الى الکتاب والسُنّة، إذاً فلا داعی بعدئذ لذکرهم کمرجع لحلّ الاختلاف. فی حین ذهب آخرون الى القول إن سبب ذلک یُعزى الى عدم تخویل أولی الأمر بحق التشریع. ومن بعد تحلیل ما بین ثنایا النصّ والنظر الیه من الخارج، یُفهم أن ما بینته الآیة فی سبب عدم ذکر أولی الأمر بصفة المرجع لحل الإختلافات، یذهب الى خلاف ما یفید به ظاهر الآیة، والآخر هو بما أن أولی الأمر عندما یکونون هم أنفسهم موضع نزاع أو طرفاً فی النزاع، فلیس من المعقول جعل المتنازع فیه، مرجعاً لحلّ الاختلاف.

شاخص‌های تعامل:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 441

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 135 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
نویسندگان: 

شفق نجیب اله

نشریه: 

معرفت اخلاقی

اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1391
  • دوره: 

    3
  • شماره: 

    4 (پیاپی 12)
  • صفحات: 

    5-24
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    1340
  • دانلود: 

    224
چکیده: 

چکیده فارسی:نظریه امر الهی از نظریه های معروف فلسفه اخلاق است. این نظریه از دیرباز هجمه انتقادهای پرشماری بوده است. رابرت آدامز به دفاع از این نظریه پرداخته و تقریر جدیدی از آن عرضه کرده است. در حالی که روش مدافعان نظریه امر الهی سنتی روشی متافیزیکی است، روش آدامز در دفاع از آن روش سمانتیکی است. آدامز، برخلاف نظریه امر الهی سنتی، معتقد است که مفاهیم اخلاقی واقعیت عینی دارند. ازاین رو به امر الهی وابسته نیستند؛ اما الزامات اخلاقی وابسته به اوامر الهی اند. دلیل وی برای اثبات این مطلب، این همانی الزامات اخلاقی با اوامر الهی است. از دیدگاه این مقاله مهم ترین اشکال نظریه آدامز این است که با وجود پذیرفتن واقعیات عینی مفاهیم اخلاقی، الزامات اخلاقی را از آنها استنتاج شدنی نمی داند.   چکیده عربی:نظریة (الأمر الإلهی) هی إحدی النظریات المعروفة فی فلسفة الأخلاق، ومنذ القدم کانت عرضة لانتقادات عدیدة، وقد قام روبرت آدمز بالدفاع عنها وطرح تقریرا جدیدا حولها، فی حین أن أسلوب المدافعین عن نظریة الأمر الإلهی التقلدیة هو أسلوب ما وراء طبیعی، لکن أسلوب آدمز فی الدفاع عنها هو أسلوب دلالی. فرأیه یتعارض مع نظریة الأمر الإلهی التقلیدی کونه یعتقد بأن المفاهیم الأخلاقیة تحظی بحقیقة عینیة، لذا فهی لا ترتبط بالأمر الإلهی ولکنه یعتقد بأن الإلزامات الأخلاقیة تتعلق بالأوامر الإلهیة. وبرهانه علی ذلک هو انسجام الإلزامات الأخلاقیة مع الأوامر الإلهیة. وأهم مؤاخذة علی نظریة آدمز هی عدم إمکان استنتاج الإلزامات الأخلاقیة من المفاهیم الأخلاقیة رغم قبول حقائقها العینیة.

شاخص‌های تعامل:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 1340

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 224 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1391
  • دوره: 

    3
  • شماره: 

    12
  • صفحات: 

    19-45
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    1687
  • دانلود: 

    339
چکیده: 

چکیده فارسی:آیه 59 سوره نساء از آیات چالشی و مورد اختلاف در میان اندیشمندان و مفسران فریقین است. دلیل اصلی این چالش قرار گرفتن ترکیب «اولی الامر» در کنار فرمان به اطاعت از «اله» و «الرسول» می باشد. مفسران شیعه بر اساس همسانی فرمان اطاعت از رسول و اولی الامر و لزوم عصمت آنان، مصداق اولی الامر در این آیه را ائمه اطهار (ع) می دانند اما مفسران اهل سنت در تعیین مصداق اولی الامر اختلاف نظر فراوانی دارند. از این رو مصداق آن را حاکمان، فرماندهان جنگ، عالمان دین و فقیهان، خلفای راشدین و اهل حل و عقد دانسته اند. اهل سنت وجود عصمت در اولی الامر را شرط نمی دانند و این امر یکی از مهم ترین نقدهای مفسران و اندیشمندان شیعه بر آنان است.   چکیده عربی:الآیة 59 من سورة النساء من الآیات التی وقع حولها جدل و اختلاف بین علماء و مفسری الفریقین. و یعود سبب هذا الاختلاف إلی مجیء عبارة «اولی الأمر» الی جانب الأمر بطاعة الله و طاعة الرسول. یری الشیعة استنادا إلی استواء الأمر بطاعة الرسول و اولی الأمر و لزوم عصمتهم، أن مصداق اولی الأمر فی هذه الآیة هم الأئمة الاطهار (ع). فی حین ان مفسری أهل السنة یختلفون فی ما بینهم الی حد بعید فی تعیین مصداق اولی الأمر. و انطلاقا من ذلک فهم یعتبرون أن مصداقها هم الحکام، والقادة العسکریون، و علماء الدین والفقهاء، والخلفاء الراشدین، و أهل الحل والعقد. و أهل السنة لا یرون العصمة شرطا فی اولی الأمر، و هذا الرأی یعد واحدا من أهم الامور التی ینتقدهم علیها مفسروا الشیعة و علماؤهم.

شاخص‌های تعامل:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 1687

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 339 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 2
نویسندگان: 

مومن قمی محمد

اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1390
  • دوره: 

    17
  • شماره: 

    68
  • صفحات: 

    30-72
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    916
  • دانلود: 

    209
چکیده: 

چکیده فارسی:نویسنده در ادامه بحث منابع دولت اسلامی، در این مقاله به بررسی سه عنوان خمس و زکات و موقوفات عامه در اقوال فقها پرداخته است. نیمی از سهام ششگانه خمس به امام (حاکم اسلامی) و نیم دیگر به ایتام و مساکین و در راه ماندگان از بنی هاشم تعلق دارد لکن تقسیم و توزیع آن بر عهده امام است. زکات اگر چه موارد مصرف معین دارد و صاحبان مال می توانند زکات خود را مستقیما به مستحقان پرداخت کنند، اما اگر امام آن را مطالبه کند باید در اختیار او قرار گیرد. موقوفات عامه نیز از اموالی است که نگهداری و اخذ عواید و صرف آن در جهات مقرر بر عهده حاکم اسلامی است.   چکیده عربی:طرح الکاتب فی هذا المقال - و هو یتابع بحثه فی الموارد المالیة للحکومة الاسلامیة - ثلاثة موارد اخری مما ذکره الفقهاء فی هذا المجال، و هی: الخمس، الزکاة، والأوقاف العامة. أما الخمس فثلاثة أسهم منه للحاکم، و ثلاثة للأیتام والمساکین و ابن السبیل من بنی هاشم، یتولی الامام توزیعها بینهم. و أما الزکاة فهی و إن کان یجوز للمکلف دفعها إلی المستحق مباشرة، ولکن إذا طالبه بها الحاکم وجب علیه دفعها إلیه. و أما الأوقاف العامة فإن حفظها و صرف عائداتها و ناتجها هو للحاکم أیضا.

شاخص‌های تعامل:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 916

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 209 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
نویسندگان: 

ترابی احمد | نصیری علی

اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1393
  • دوره: 

    5
  • شماره: 

    20
  • صفحات: 

    7-24
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    2371
  • دانلود: 

    275
چکیده: 

چکیده فارسی:یکی از آیات قرآن کریم که در ادوار مختلف تفسیری و کلامی مورد بحث و بررسی قرار داشته، آیه «و ما تشاؤون إلا أن یشاء الله» است. برخی از مفسران و متکلمان، این آیه را ناظر بر «جبر» و برخی آن را شاهدی بر «اختیار انسان در پرتو اراده الهی» دانسته اند. بررسی معنایی آیه با تکیه بر تفاسیر نشان می دهد که فهم و برداشت مفسران از این آیه، در ادوار مختلف تفاوت داشته و متاثر از مباحثات کلامی و فلسفی مطرح در محافل دینی بوده است. در قرون نخست، به دلیل محدودیت مباحث کلامی و پرسش های اعتقادی مفسران به تکرار مضمون ظاهر آیه بسنده کرده اند و در ادوار میانی مفسران عامه تحت تاثیر جریان کلامی غالب، با گرایش جبری به آیه نگریسته اند، هرچند تلاش داشته اند منطقی برای مکلف شمرده شدن انسان جستجو کنند. شفاف ترین نگاه تفسیری به آیه که اوج بلوغ اندیشه تفسیری در آیه به حساب می آید در تفاسیر قرن چهاردهم به ظهور رسیده که با الهام از مکتب اهل بیت علیهم السلام به بیان روشنی از «امر بین امرین» نایل آمده اند. چکیده عربی:من الآیات القرآنیة التی کانت علی مر الأدوار التفسیریة والکلامیة موضع اهتمام و بحث هی الآیة الشریفة: «و ما تشاؤون إلا أن یشاء الله» حیث قال بعض المفسرین والمتکلمین أن هذه الآیة تدل علی الجبر، و قال آخرون إنها تمثل دلالة علی اختیار الإنسان فی ظل الارادة الالهیة. یتضح من خلال بحث معنی هذه الآیة استنادا إلی التفاسیر، أن فهم المفسرین لها یختلف من عهد إلی آخر، و یقع هذا الفهم تحت تأثیر المباحث الکلامیة و الفلسفیة التی تثار فی الأوساط الدینیة. ففی القرون الاولی و بسبب قلة المباحث الکلامیة والأسئلة الاعتقادیة، کان المفسرون یکتفون بتکرار مضمون ظاهر الآیة، و فی العهود الوسطی وقع مفسروا أهل السنة تحت تأثیر التیارات الکلامیة السائدة و نظروا إلی هذه الآیة من زاویة الاتجاه الجبری، و إن کانوا فی الوقت ذاته یسعون إلی العثور علی منطق یستدلون به علی کون الإنسان مکلفا. و قد کانت أوضح النظرات التفسیریة إلی الآیة و أکثرها شفافیة، مما یعتقد أن الفکر التفسیری بلغ فیها ذروته، هو ما ظهر فی القرن الرابع عشر، و هو رأی مستلهم من مدرسة أهل البیت علیهم السلام، وهو البیان الواضح المعروف بالأمر بین الآمرین.

شاخص‌های تعامل:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 2371

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 275 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
نویسندگان: 

جوان آراسته حسین

نشریه: 

حکومت اسلامی

اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1391
  • دوره: 

    17
  • شماره: 

    1 (پیاپی 63)
  • صفحات: 

    5-30
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    1599
  • دانلود: 

    590
چکیده: 

این مقاله، برخی از مباحث امر به معروف و نهی از منکر را که در تبیین و تنقیح مفهوم این فریضه الهی دخیل است، مورد توجه قرار می دهد و روشن می سازد که آیا اصطلاح «امر به معروف و نهی از منکر»، اموری نظیر تعلیم یا ارشاد جاهل، یا اقدامات پیشگیرانه فرهنگی و غیر فرهنگی، قضاوت، اجرای حدود الهی و نیز جهاد در راه خدا را دربرمی گیرد یا خیر. همچنین بررسی می کند در مواردی که فقها در مورد وجوب یا حرمت چیزی، اختلاف دارند، امر به معروف و نهی از منکر چه حکمی دارد و با توجه به مراحل و مراتب متعدد این فریضه الهی، مومنان در دورانی که قدرت سیاسی در اختیارشان نیست در مقایسه با زمانی که حکومت اسلامی وجود دارد چه وظیفه و تکلیفی دارند.   لطفا برای مشاهده متن چکیده عربی به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

شاخص‌های تعامل:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 1599

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 590 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
litScript
telegram sharing button
whatsapp sharing button
linkedin sharing button
twitter sharing button
email sharing button
email sharing button
email sharing button
sharethis sharing button